Cwestiwn dadleuol mae'n debyg yw pryd yn union mai degawd, canrif, mileniwm yn dod i ben. Dwi'n cofio adeg yr holl hylabalw lawr yn y Dome i ddathlu'r mileniwm bod rhai'n dadlau nid dechrau'r mileniwm newydd oedd 01.01 2000 o gwbl, ond 01.01.2001. Yn dilyn y dadl yna ydw i, wrth enwi'r post yma, tra bendroni os ar fin dweud tata wrth degawd yr ydyn ni yn y dyddiau nesaf, neu dim ond y blwyddyn. Mi fyddech chi wedi sylweddoli erbyn hyn fy mod i wedi drysu'n llwyr, ond mewn gwirionedd beth yw'r ots!
Wedi drysu'n lllwyr ydw i hefyd o bryd i'w gilydd ynglyn á fy Nghymraeg. Dwi'n gwybod - ac yn hapus i gyfadde - fy mod i'n siarad lobscows o'r hen iaith 'ma. Dwi ddim yn perthyn i unrhyw 'bro' Cymraeg - er gallwch chi ddadlau buodd fro yn fan hyn ar Lannau Mersi, tua 80 o flynyddoedd yn ól (pen llanw Cymriectod Lerpwl ar ran niferoedd o siaradwyr Cymraeg - a llawer o'r rheiny wedi eu geni yn fan hyn). Mewn erthygl yng nghylchgrawn Barn y mis yma (sy'n edrych a theimlo'n ardderchog yn ei newydd wedd gyda llaw!) mae D. Ben Rees yn son (ymhlith pethau eraill) am enedigaeth y cerdyn Nadolig Cymraeg, ac hynny yn Lerpwl yn 1909, a'r ffaith a drodd y cardiau i rai dwyieithog o fewn cenhedlaeth er mwyn apelio at y cenhedlaethau nesaf, hynny yw'r rhai ddi-gymraeg neu ansicr eu hiaith. Os unrhywbeth, mi dria i fabwysiady peth o dafodiaeth Sir y Fflint/Sir Ddinbych, ardaloedd dwi'n teimlo'n agos atynt yn deuleuol ac yn ddaearyddol, ond mae 'na elfennau o Gymraeg Radio Cymru yn cropian mewn i'r hyn sy'n gadael fy ngheg mae'n siwr!
Felly wrth i mi ymdrechu i wella fy Nghymraeg, a cheisio trosglwyddo ychydig i'r dysgwyr eraill fy mod i'n eu tiwtora, dwi'n ffeindio fy hun mewn penbleth rhywsut. Dwi'n ymwybodol erbyn hyn wrth gwrs o'r 'iaith ffurfiol/llenyddol' hefyd, cywair Cymraeg nad ydw i wedi maeddu son amdano i'r rhai dwi'n eu dysgu hyd yn hyn, rhag ofn i mi godi gormod o fraw arnyn nhw! Dwi'n ymwybodol hefyd bod rhai ohonynt wrth reswm yn trio darllen pethau Cymraeg, ac yn dod ar draws y cywair hwn... yn ei holl ogoniant, ac heb ddeall fawr ddim yn aml iawn! Dwi'n trio sbio yn ól er mwyn cofio sut a ddeliais i efo'r 'her' yma, gan mod i'n cofio ymdrechu wneud synnwyr o gopi o hen glasur Cymraeg yn fuan ar ol i mi ddechrau dysgu (am y tro cyntaf). Rhoddais y ffidl yn y to dwi'n credu, am gryn nifer o flynyddoedd hefyd!
Un peth wrth gwrs yw dod i ddeall y ffyrdd gwahanol o ysgrifennu yn y Gymraeg, peth hollol wahanol yw gwybod sut a phryd i'w defnyddio (rhywbeth a fydd yn amlwg i'r ychydig ohonoch chi gyda digon o amynedd i gyrraedd y pwynt hon yn y post 'ma..!). Erbyn hyn mae fy Nghymraeg ysgrifenedig yn adlewyrchu'r un fath o 'lobsgows' a'r iaith fy mod i'n ei siarad mae'n siwr, ond rhan o'r proses o ddysgu yw hyn yn y pendraw am wn i.. gobeithio.
Amser am adduned y flwyddyn newydd.... neu ddau
