31.5.11

Hen gyfaill sydd angen bach o waith cynnal a chadw.....

Dros y cwpl o fisoedd diwetha dwi wedi bod yn mwynhau mynd allan ar gefn beic am awr neu ddwy cwpl o weithiau'r wythnos (mi fasai rhai ohonoch chi o bosib wedi gweld ambell i 'fideofeicflog' yn fan hyn).   Er mae gen i nifer o feiciau yn y cwt, does gen i ddim ond un sy'n addas i'r ffordd fawr (hynny yw sy'n roadworthy) ar y funud.  Er hynny dwi wedi darganfod problemau sylfaennol efo hwnnw hefyd, hynny yw bod y gears yn llithro pob tro mod i'n sefyll ar y pedals er mwyn dringo allt, rhybeth sy'n gallu rhoi bach o ysgatwad i fi weithiau!  Dros amser mae danedd y sprockets wedi treulio am wn i, sy'n golygu na fydd y cadwyn yn eu dal nhw'n ddigon cadarn ac yn neidio a llithro drostynt o dan bwysau.   Ta beth, dwi newydd 'buddsoddi' yn y cydrannau sydd eisiau arna i er mwyn datrys y problem, yn ogystal a teirs a tiwbs newydd hefyd.  A dweud y gwir ges i dipyn o sioc wrth wneud, ac ym mhen dim ro'n i bron wedi treulio £100!

Digon teg am wn i, roedd y beic yn un weddol costus pan prynais i fo yn ol yn 1995, felly dyma fi yn Googlo er mwyn darganfod y prisiau erbyn heddiw.   Rhaid dweud ges i sioc arall wrth ddarganfod bod 'Dawes Super Galaxy' yn costio tua £1399 y dyddiau 'ma, tua dwbl y pris a daliais i rhai 16 mlynedd yn ol.  Mae'n siwr allwch chi ddod o hyd i un ar e-bay sydd heb cael llawer o ddefnydd am hanner y pris newydd, ond o weld y prisiau hynny, dwi'n sicr bod y buddsoddiad o gant o bunnau yn un gwerthchweil. 

Fy hen gyfaill - Dawes Super Galaxy o 1995

23.5.11

Erthygl diddorol am Eisteddfod y Cadair Du....

Dyma erthygl a gyhoeddodd yn ol yn 1992 gan gylchgrawn o'r enw 'The Wirral Journal'.   Mae'n adrodd hanes yr Eisteddfod enwog 'ma i ddarllenwyr yng Nghilgwri,  hanes oedd yn newydd i'r rhan helaeth ohonynt mae'n siwr.   Mae'r cofeb ysblenydd (gwelir y llun yn yr erthygl) yn dal i sefyll ym Mharc Penbedw, adnodd sydd wedi cael ei drawsnewid dros y flynyddoedd diwetha a'i achub o flynyddoedd o esgeulustod a fandaliaeth.

18.5.11

Diwrnod i gofio...

Yn ol ym 2007 pan cynhalwyd yr Eisteddfod Genedlaethol yn Yr Wyddgrug, penderfynais roi cynnig ar gystadleuaeth  Dysgwr y Flwyddyn.  Nid oedd fy nghais yn un lwyddianus y flwyddyn honno, a phrin ges i siawns i fwynhau'r profiad mewn gwirionedd oherwydd prinder amser ar y ddiwrnod.  Teimlais braidd yn 'fflat' am sbel ar ol y profiad hwnnw, felly nad oeddwn i'n sicr am drio eto, ond yn y pendraw penderfynais roi un gynnig arall iddo, yn enwedig gyda'r steddfod yn dychweled i'r gogledd dwyrain, i'r dref lle ganwyd fy nhad!

Felly bore dydd Sadwrn dechreom ni ar y taith tri chwater awr i Wrecsam.  Ar ol methu cael hyd i fynedfa Coleg Iâl a'i barcio am ddim, daliais £3 i barcio yn ymyl y pwll nofio, a darganfodom giât i'r coleg - ond un dan glo!  Gyda amser fy nghyfweliad yn agoshau, penderfynom ddringo'r giât i gyrraedd derbyniad y Coleg oedd o fewn ein golwg ni.  Nad oedd y tasg yma'n un hawdd i Jill, ond gyda cefnogaeth lleisiol rhai o staff y llyfrgell drws nesa (yn cael torriad sigarennau wrth y drws cefn) llwyddom gyrraedd y nod o fewn amser.   Ar ol croeso cynnes gawsant ddigon o amser am baned sydyn, cyn i mi gael fy arwain draw i adeilad ar wahan, a'r cyfweliad ffurfiol.   Teimlais aeth pethau'n o lew yn fan'na, er i mi barablu ymlaen am dros bum munud yn ddibaid fel ymateb i'r cwestiwn cyntaf.   O fewn dim o'n i'n cael fy arwain yn ol at fynedfa'r coleg - ac i dorri'r sychder a fagwyd yn ystod y cyfweliad - cyn mynd i ffeindio Jill.   Gefais fy hysbysu bod Jill yng nghanol 'sesiwn stori' oedd un o'r gweithgareddau a drefnwyd i lenwi'r dydd, felly ges i siawns i siarad efo Spencer Harris, dysgwr y flwyddyn 2001, a chefnogwr brwd ac arbennigwr ar Glwb Peldroed Wrecsam.   Ar ol sgwrs efo rhai o'r cystadleuwyr eraill, penderfynom anelu at y dref am rywbeth i fwyta, ac am gip ar ddatblygiad siopa newydd Wrecsam 'Dol yr Eryrod' ('cwlwm tafod' o enw os welais i un erioed!).

Ar ol pryd o fwyd ysgafn ond blasus yn Pizza Express, dychwelom i'r coleg mewn amser i glywed diwedd sesiwn bingo a drefnwyd i'r cystadleuwyr a'u cefnogwyr.  Cawsom sgwrs braf efo Sion Aled am seiclo yng Nghilgwri ymhlith pethau eraill, cyn gafodd pawb eu cyfeirio at y 'Rendevous', ystafell cyfforddus lle roedd sesiwn salsa ar fin ddechrau.   Nad ydwi'n person gyda 'symudiadau' da, ond o dan yr amgylchiadau ro'n i'n ddigon hapus i gymryd rhan.  Wrth reswm roedd popeth trwy gyfrwng y Gymraeg, felly derbyniodd Jill (a nifer eraill) eu gwers Salsa cyntaf tra wynebu her ychwanegol, ond gafodd pawb llawer o hwyl o dan hyfforddiant cadarn.

Cyn hir daeth yr hwyl salsaidd i ben, gan bod y beirniaid yn barod i ddatgan enwau'r pedwar yn y rownd derfynol. Clywson ni ganmoliaeth mawr am safon pob un o'r cystadleuwyr, ond gefais sioc mawr o glywed fy enw'n cael ei ddarllen,  do'n i wir ddim wedi disgwyl mynd trwyddo.   I fod yn onest dwi'n gweld fy hun fel 'cynrychiolydd' yn hytrach na 'chystadleuydd', un o bedwar/bedair (fi yw'r unig dyn!) sydd gan y fraint o fynd i'r Eisteddfod eleni i gynrychioli llwyddiant sawl dysgwr.
Dwn i ddim yn union be' i ddisgwyl  ym mis Awst, ond edrychaf ymlaen!

14.5.11

Pentre mwyaf anghysbell Cilgwri....?


Dwi ddim yn sicr lle'n union mae 'ffin' Cilgwri. Mae 'na 'Fwrdeistref  Metropolitan Wirral', sy'n rhan o 'Swydd Merseyside',  ond mae 'na ran arall sydd yn Swydd Caer o hyd, gan gynnwys llefydd fel Ellesmere Port a Neston.  Wedi dweud hynny, credaf fod Shotwick, pentre cuddiedig sydd dim ond tafliad carreg o Gymru (yn llythrennol!), yn cyfri fel rhan o'r penrhyn, ac mae'n digon posib hwn yw'r pentre olaf yng Nghilgwri, hynny yw cyn cyrraedd y llefydd yna sydd ddim mewn gwirionedd rhan o'r penrhyn..  ond dwi ddim yn sicr! 
Mae'n debyg bod pawb sy'n cyfarwydd â'r taith o Lannau Mersi i'r Gogledd wedi sylwi ar yr arwydd sy'n eich cyfeirio i Shotwick, cwta milltir o gyrraedd y 'cyfnewidfa' Drome Corner.  Pe tasech chi i gywiro oddi wrth eich taith a dilyn yr arwyddion, ym mhen llai na filltir a hanner mi fasech chi yng nghanol Shotwick, sy'n cysgodi ar gyrion 'gwastadoedd' aber y Dyfrdwy.  A dweud a gwir does fawr o bentre yno, dim ond llond llaw o fythynod, ychydig o ffermydd, neuadd Shotwick ac eglwys hynod o ddiddorol ac hanesyddol.  Mae'n annodd credu heddiw, ond ar un adeg ffordd masnach hynod o bwysig dilynodd y ffordd yma, sef llwybr masnach y 'Saltsway'.  Dros 'rhyd Shotwick' gyrraeddodd fyddin Edward 1af Cymru, ac mi gludodd gerrig a ddefnyddwyd i godi Castell y Fflint o chwarel yng Nghilgwri dros yr un groesfan.


Felly roedd o'n braf cael y cyfle ail-ymweled â'r pentre ar daith beicio'r wythnos yma.  Ges i fy synnu i ffeindio drws yr eglwys heb ei gloi, yn enwedig o gofio darllen yn y papur lleol am ladron yn dwyn gloch enwog oddi yno llai na blwyddyn yn ol.   Mae o wir yn eglwys hynod o ddiddorol, ac mae'n anhygoel meddwl bod rhan o'r adeilad yn dyddio yn ol i'r 12C.   Mae'r porth yn dangos creithiau 'gweithgaredd dydd sul' gwahanol a digwyddodd yno yn y 14C.  Ar orchymyn Edward III mi fasai saethyddion yn defnyddio'r sabath i ymarfer eu sgiliau saethu ar gaeau cyfagos y 'Butts', a gadael  degau o rychau yng ngherrig tywodfaen y porth wrth roi min ar eu saethau! 

rhai o'r rhychau a greuwyd gan saethyddion y 14C..

O Shotwick mae'n posib croesi i Gymru trwy ddilyn lon bach (di-ceir) oedd yn arfer arwain at hen gei ar y Dyfrdwy.  Erbyn heddiw mae'r lon yn eich arwain trwy'r caeau tuag Drome Corner, ac i feicwyr at hwylustod a diogelwch y llwybrau beicio i Gei Connah a Chaer!

Croeso i Gymru! mae hen gadair wedi ei losgi  yn dynodi'r ffin ar y lon o Shotwick
Ond y tro yma ro'n i am ddod o hyd i lwybr arall er mwyn gadael y pentre, sef llwybr cyhoeddus sy'n arwain at pentre olaf ond un Cilgwri, sef Puddington.   Ges i dipyn o dasg yn cael hyd i'r llwybr 'ma, ac roedd rhaid i mi stryglo i godi'r beic dros ambell i gamfa, gyda dalan poethion yn bygwth fy nghrothau coesau (calves) o bob cyfeiriad! Ond llwyddais cyrraedd Puddington yn y diwedd, yn falch ro'n i wedi dod o hyd i ffordd di-draffic arall o archwilio'r penrhyn 'ma.

7.5.11

Cylchdaith arall ar hyd lannau'r Dyfrdwy....

Ges i dip da'r wythnos yma i drio'r llwybr beicio sy'n glynu  at lannau'r afon Dyfrdwy o Bont Penarlág i Gaer, ac felly dyna be wnes i ychydig o ddyddiau'n ol.   Mae'n wirioneddol ffordd hwylus o gyrraedd Caer, ac o osgoi traffic y priffyrdd - rhywbeth sy'n digon i godi ofn ar rywun ar gefn beic y dyddiau 'ma.    Digwydd bod ro'n i'n ddigon ffodus i weld yr 'Afon Dyfrwdwy' (yr ysgraff y weli di yn y lluniau), yn cludo un o adenydd enfawr yr Airbus 380, 'cydran' sy'n cael eu cynhyrchu ym Mrychdyn.  Dwi'n credu mi gaeth y bad hynod o isel yma ei adeiladu'n arbennig i drosglwyddo'r cydrannau enfawr 'ma o'r ffatri i Borthladd Mostyn. Yn sicr does fawr o le o dan y pontydd.

Adain 'Super Jumbo' ar ei ffordd lawr y Dyfrdwy
Ar ol dilyn yr afon am rai saith milltir, mi wnes i ffeindio fy hun yng nghanol Caer, heb hyd yn oed gweld yr un gar!   Mae 'na gwpl o lwybrau di-draffic eraill sy'n arwain i Gaer i fod yn deg, un ar lon a greuwyd o hen reilffordd, ac y llall (yr un a ddewisais fel llwybr allan) ar hyd 'llwybr halio' y camlas, sef camlas y 'Shropshire Union'.   Gadawais y Dyfrdwy ger y lociau oedd yn arfer cysylltu'r camlas â'r afon (erbyn hyn mae rhwystr parhaol yn llenwi'r bwlch lle safwyd y llifddorau i'r Dyfrdwy), cyn i mi dreulio ychydig o amser yn dod o hyd i fan cychwyn cywir y llwybr halio -  mae'n hawdd dechrau ar ochr anghywir y camlas, ar lwybr sy'n dirwyn i ben ym mhen canllath! 

Unwaith eto dyma ffordd hyfryd iawn o gyrraedd neu adael Caer, a ffindiais fy hun yng nghanol y cefn gwlad mewn ychydig o funudau.   Ar ol tua pedwar milltir mi drois oddi ar y towpath ac ymunais â rhan o 'Rhwydwaith Beicio Genedlaethol Llwybr 56' (sef y llwybr Sustrans o Lerpwl i Gaer), sy'n cadw at lonydd bach a thawel, a cyn bo hir ro'n i'n ol yn fy man dechrau ger y Two Mills yng Nghilgwri.  Taith hyfryd mewn tywydd braf :)
Ysgraff yr 'Afon Dyfrdwy' a'i llwyth arbennig