12.11.05

Hen Rebel

Mi es i i weld drama Hen Rebel gan Theatr Genedlaethol Cymru nos fercher. Roedd hi'n braf cael weld y prif Theatr bron llawn ar gyfer y perfformiad yma o'r drama am hanes y diwygiad 1904/5. Ro'n i'n gwybod bron dim byd am y diwygiad yna mewn gwirionydd, er mod i'n sicr a chafodd y digwyddiad dylanwad cryf ar aelodau o fy nheulu fi ar y pryd, felly mi ges i resymau personol i eisiau dysgu mwy am y cyfnod. Roedd 'na grybwyll yn y sioe am ymweliadau mi wnath Evan Roberts a'i griw i Lerpwl. Dwi'n cofio fy Nhaid yn son am Gapeli y dinas yn bod 'dan ei sang' pan ddaeth bregethwyr enwog yna yn y cyfnod cyn y rhyfel mawr.

Ar y nos fercher roedd 'na sesiwn arbennig i ddysgwyr cyn y sioe efo pedwar o'r actorion yn cyflwyno eiu cymeriadau ac yn dweud dipyn am y hanes mewn Cymraeg syml a Saesneg, Syniad da iawn dwi'n meddwl, ac roedd 'na gryn nifer yna i fanteisio o'r cyfle.

Fel dysgwr, gallwn i ddim gwneud beirniadaeth 'defnyddiol' o'r sioe, er drwy ymateb y cynulleidaf ar diwedd y drama dwi'n sicr a chafodd y mwyafrif fawr eu plesio yn arw efo'r cynhyrchiad. Mi aeth swn ein cymeradwyaeth ymlaen pell ar ol i'r cast gadael y llwyfan.

Dwi'n edrych ymlaen rwan at cynhyrchiad nesa'r cwmni sy'n dod i'r Gogledd Ddwyrain ar ol y dolig.

23.10.05

Ynys pell

Tra oedden ni ar dro bach ar ucheldir penrhyn Cilgwri (Thurstaston Hill sy'n dim ond tua 100m) y prynhawn 'ma, roedden ni'n gallu gweld darn o dir ar y gorwel efo'r llygad noeth tu hwnt i'r Gogarth wrth iddyn ni edrych lawr arfordir y Gogledd. Mae hyn, yn fy nhgof i ta waeth, yw digwyddiad prin iawn. Gan nad oes llawer o dir uchel ar Ynys Mo^n (yn cymharu i'r tir mawr o leia), rhaid bod y llanw yn is iawn i gadael iddyn ni cael cipgolwg ohonhi.

Trwy edrych ar y map ar ol cyrraedd adre dwi bron yn sicr roedden ni'n sbio ar Mynydd Parys (lle rheoliodd fy hynafiaid i mwynglawdd copr ers talwm) ger Amlwch sy'n bellter o rhyw 40 milltir neu fwy fel yr hed y fran. Yn anffodus doedd gen i ddim ysbienddrych ar y pryd er mwyn weld yn glirach, ond roedd hi'n braf jysd i fod allan ar ddiwrnod fel hyn.

16.10.05

Amy 'Woj'

Mae'r cantores o Gaerdydd Amy Wadge wedi ryddhau camp o sengl (wel yn fy mharn i) sy'n ar gael yn Gymraeg neu Saesneg. USA Oes Angen Mwy yw ei thrac Cymraeg cyntaf dwi'n meddwl os na dyni'n cyfri ei chan Adre Nol o'i halbwm WOJ sy'n cynnwys pennod Cymraeg.

Mi wnath Amy ymddangos yn y cyfres Cariad @ iaith efo'r lyfli Janet Street Porter flwyddyn neu mwy yn ol. Ar y pryd roedd hi'n son am eisiau recordio traciau Cymraeg.

Mae ei chrynoddisgiau ar gael drwy ei label record sef manhaton records:

www.manhatonrecords.com

Mi wnnes i lawrlwytho'r albwm WOJ o i-tunes

'Y Byd'

Mi glywais Gwilym Owen yn holi un o'r pobl sy'n gweithio i sefydlu y papur dyddiol Cymraeg gyntaf sef 'Y Byd y wythnos diwetha. Dwi wedi bod yn derbyn e-lythyr ers i mi cofrestru fy niddordeb yn y prosiect tua flwyddyn yn ol. Fel llawer sy 'di gwneud yr un peth mae hi wedi bod cyfnod braidd yn siomedig gan bod pethau'n ymddangos i symud mor araf.

Mae 'na swm o dri cant mil mai rhaid i'r cwmni codi trwy gwerthu cyfranddaliadau (shares) er mwyn sicrhau yr arian cyhoeddus hanfodol i'r cynllun. Erbyn rwan mae'r diffyg lawr i lai 'na dri deg mil o bunoedd (sy ddim yn swm mawr tydi) felly mae'n posib i unrhywun wneud wahaniaeth go iawn trwy prynu cyfranddaliadau. Dwi newydd derbyn pecyn o wybodaeth am buddsoddi felly rhaid i mi pori drosti cyn penderfynu.

www.ybyd.com

9.10.05

dwi'n methu credu...

Ie, dwi'n methu credu bod dwy fis wedi mynd heibio ers dyddiau'r eisteddfod, a minau heb sgwennu dim byd ar y blog 'ma hefyd.

Ar ol tipyn o fwlch dros yr haf, dwi 'di ail-ddechrau mynegu'r sesiynau sgwrs draw yn yr Wyddgrug pob nos iau ac yn parhau i'w fwynhau. Dyni wedi weld ychydig o wynebu newydd ers yr haf sy'n dda o beth, wrth cwrs pob mis medi mae 'na griw newydd o ddysgwyr yn gwneud dechreuad ar yr iaith mewn amrywiaeth o ddosbarthiadau sy'n cael ei chynnal. Does gan llawer ddigon o hyder i ddod i sesiwn sgwrs yn anffodus, felly mae'n pwysig dyni'n croesawu'r rhai sy'n gwneud y cam dewr o ddod, gan bod hi'n rhywbeth sy'n gallu gwneud byd o wahaniaeth iddi ni ddysgwyr.

23.8.05

cyfweliad taro'r post...

Dydd mawrth diwetha roedd 'na ryw boi o Aberaeron yn cwyno (ar sioe 'taro'r post')bod safon y dysgwyr sy'n cystadlu yn y 'llefaru' yn rhy dda! Dwi'n meddwl roedd ei ferch yng nhgyfraith yn cystadlu a dyna pam roedd o wedi dod i'r penderfyniad 'na yn enwedig gan bod hi'n dechreuwr.

Roedd rhaid i mi ymateb, felly ffoniais i y sioe i ddweud fy dweud. Mi ges i sgwrs cwta efo ymchwilydd y rhaglen ar ol i mi ffonio rhif y sioe cyn cymerodd hi fy rhif i. Wnes i ddim meddwl lot mwy amdanhi mewn gwirionydd nes canodd y ffon yn hwyrach yn y dydd. Roedd yr un ymchwilydd yn gofyn wrthi fi 'swn i'n fodlon cael sgwrs ar y rhaglen yfory. 'Dim problem' mi ddwedais, 'ond fydda i ar gwyliau bach yfory'. 'Dim problem' meddai hi, 'fasech chi'n recordio ymweliad cyn i'r rhaglen yn cael ei darlledu'. 'Oce', dwedais!

Felly dyma fi, yn disgwyl galwad ffon Dylan Jones wrth i mi trio cario ymlaen efo'r pacio. Mi ddoth y galwad yn union yr amser naethon ni cytuno, a mi ges i fy nhgyfle i ymateb. Mi ddefnyddiodd y rhaglen cryn dipyn ohono fo, ond bobl bach dwi'n swnio mor 'sgows'!

14.8.05


Pobl ar y maes yn gwilio Dafydd Iwan ac Ar Log, y pafiliwn ac Eryri yn y pellter. Posted by Picasa

Alun Tan Lan

Perfformiodd y canwr dawnus Alun Tan Lan set bach ar lwyfan 'Maes-d' ar dydd iau'r eisteddfod. Wnes i fwynhau ei ddull o ganu yn arw. Mae'n un arall i roi ar fy fhestr o grynoddisgiau mod i eisiau (Gwyneth Glyn ydy un arall), ond yn anffodus does dim disgownt ar gael ar CD's Cymraeg felly mae rhaid i fi aros ychydig.

Wrth cyd digwyddiad yn llwyr, mae 'na berfformiad acwstic yn cael ei darlledu o Alun TL a Gwyneth Glyn am chwech o'r gloch ar Radio Cymru y heno 'ma, gan cynnwys ddeuawd sy' 'di cael ei sgwennu yn arbennig i'r perfformiad. Edrych ymlaen yn barod...
Posted by Picasa

Llwydd Plaid Cymru yn difyrru eisteddfodwyr....


Meddai Dafydd Iwan rhwbeth fel: 'Er bod ni ddim wedi cael gwahoddiad swyddogol i ganu yn yr eisteddfod eleni, dyni'n mynd i ganu yma (ar stondin ei gwmni recordio fo 'Sain')beth bynnag! cyn iddo fo dechrau set acwstic ag 'Ar Log'. Posted by Picasa

10.8.05

crynoddisgiau a llyfrau

Wnes i brynu cwpl o grynoddisgiau ar faes yr Eisteddfod sef 'Jig Cal' gan Sibrydion a 'Brigyn' gan... Brigyn. Mae Sibrydion wedi codi o'r gweddillion 'Big Leaves' sef y brodyr Meilir ac Osian Gwynedd hanner y pedwarawd dawnus o Fethesda. Mae 'na gyffyrddiadau neis iawn ar yr albwm, a nifer o draciau cofiadwy. Gwerth ei brynu yn fy mharn i. Wrth cyd- digwyddiad cafodd albwm Sibrydion ei chynhyrchu gan yr hogiau Brigyn! sef y brodyr Roberts oedd yn aelodau'r grwp poblogaidd Epitaff. Mae'r cynhyrchiad o'r dau albwn yn arbennig o dda ond mae ardull cerddorol Brigyn yn hollol wahanol. Mae'r hogiau yn gallu sgwennu alawon cofiadwy, reit 'catchy' ac eu trefnu nhw yn syml ond effeithiol iawn.

Ro'n i eisiau prynu albwm newydd Gwyneth Glyn (wnes i fethu ei ffeindio) ac Alun Tan Lan, mi welais i'n canu ar lwyfan Maes-d. On yn anffodus roedd y pres yn rhedeg allan.

Un peth arall wnes i brynu i fy hun oedd llyfr gan Bethan Gwanas. Mae 'Gwrach y Gwyllt' yn dipyn o 'botboilwr' (ddrwg gen i!), sy'n llawn o rhyw, S a M ac iaith lliwgar (dim ond chwater y ffordd drwyddi hi ydwi hefyd!) Yn ol y clawr 'Does dim nofel Cymraeg yn debyd iddi'. Bobl bach, dwi'n gallu ei chredu!

Wel yn ol at y llyfr......

9.8.05

rhagor am yr eisteddfod

Fel wnes i crybwyll yn barod, mi ges i ddiwrnod lawr yn yr Eisteddfod bron wythnos yn ol erbyn hyn. Roedd rhaid i mi gadael Cilgwri andros o gynnar er mwyn gwneud yn siwr o gyrraedd Y Faenol tua hanner wedi wyth. Dim ond taith o jest dros saith deg milltir ydy o, ond fel arfer mae'n gallu cymryd awr a hanner. Gan mod i'n cystadlu yn y llefaru i ddysgwyr erbyn naw o'r gloch, o'n i eisiau bod ar y maes hanner awr yn gynt er mwyn cael panaid a cyfle i ffeindio Maes-d (enw dros pabell y dysgwyr eleni).

Fel y digwyddodd, roedd 'maes-d' o flaen eich llygaid wrth i chi cerdded trwy mynedfa'r faes, felly doedd dim problem fan'na. Roedd 'na tua hugain o gystaleuwyr yn cymryd rhan yn y cystadleuaeth, ac yr un nifer o leia yn eu cefnogi nhw. Efo'r beirniadau a'r swyddogion maes-d fasai wedi bod bron hanner cant yn y cynulleidfa, digon i mi ta waeth.

Wnes i ddim anghofio'r geiriau, ond es i ddim ymlaen at llwyfan y pafiliwn yn y prynhawn. Mewn gwirionedd, ar ol i mi clywed safon y cystadleuwyr eraill, ges i ddim sioc i fethu clywed fy enw fi yn y rhestr o dri a chafodd eu dewis i symud ymlaen.

Dim ond deg o'r gloch oedd hi erbyn hynny, felly ges i weddill y ddiwrnod i grwydro'r maes a dewis llyfrau, chrynoddisgiau, anrhegion i'r teulu ac ati.

rhagor i ddilyn.....

4.8.05

'steddfod

Wel, ar ol bwlch eitha mawr yn y blog 'ma, dwi'n awyddus i gario 'mlaen. Dim ond prinder o amser a gweithgareddau eraill yn y maes o ddysgu Cymraeg wedi fy rhwystro yn erbyn gwneud mwy o flogio.

Beth bynnag, ar ol fy nhiwrnod ar Maes yr eisteddfod ddoe, ro 'n i'n penderfynol am gario ymlaen. Felly dwi'n sgwennu adroddiad bach am ddiwrnod fi ar y Faenol ddoe. Rhagor i ddilyn!

11.4.05

steddfod 07....mae'r dadlau'n parhau

Wel mae'r dadlau'n y cyfrwng wedi ail-dechrau am 'sgowsteddfod' yn 2007. Erbyn hyn, gan fod Sir y Fflint wedu tynnu eu hun allan o'r 'ras', (dwn i ddim os mae ras yw'r gair cywir...) does gan pwyllgor y steddfod dim lot o ddewis.
Er oeddwn i'n fwy cefnogol o gais Fflint na'r un Lerpwl (pan roedd 'na dewis), bellach dwi'n cynhesu braidd i'r syniad o wyl yn Parc Sefton. Mae'n lleoliad braf iawn, efo'i 'ty palm' fendigedig sydd newydd cael ei hatgyweirio. Does gan pobl y Gogledd dim problem yn teithio at Glannau Mersi pob wythnos er mwyn gwilio'r peldroed (mae Cymru hyd yn oed wedi chwarae ambell gem peldroed 'adre' yn y Dinas), pam lai 'steddfod?

Fasai'n penderfyniad dewr gan pwyllgor y steddfod i'w derbyn gwahodd Cyngor Lerpwl, yn enwedig gan fod carfan o Gymry Lerpwl wedi gofyn iddyn nhw peidio, ond mae eu dewisiadau nhw'n diflannu o flaen eu llygaid.
Diddorol dros ben.

14.3.05


elyrch ar gorllanw y Dyfrdwy Posted by Hello

Gorllanw yn Parkgate Posted by Hello

6.3.05

Frongoch

Mi aeth fy ngwraig a fi am daith i Theatr Clwyd Cymru i weld y ddrama 'Frongoch' dros y penwythnos. Drama tairiethog (Cymraeg, Gwyddeleg a Saesneg) ydy hi, efo cyfiethiadau wedi projectio ar sgrinau symudol ar y llwyfan. Mewn gwirionydd y rhan mwyaf ohonhi ydy yn y Saesneg, ond mewn cyd-destun y hanes, sef gwersyll POW Frongoch lle cafodd y 'Gwyddelod' eu carcharu ar ol 'Gwrthryfel y Pasg', mae'r ieithydd yn gweithio reit dda.

Roedden ni'n lwcus i gael y cyfle i'w glywed y cyfarwyddwr yn son am ei resymau dros llwyfanu y drama cyn i'r sioe wedi dechrau. Roedd yn neis i weld y Theatr Emlyn Williams yn Theatr Clwyd yn llawn dop am y perfformiad, noson dda!

27.2.05

Eisteddfod y dafarn....y dychweliad

Mi ddaeth y timau o ddros Sir y Fflint gyda ei gilydd unwaith eto nos sadwrn i gystadlu mewn y pencampwriaeth eisteddfod y dafarn. Ar ol pob sybrwd o dwyllo gan y tim buddugol y tro diwetha yn y cystadleuaeth fwyta cracers ia^, roedd 'na dipyn o teimlad ddrwg rhwng y prif timau, Bagillt (sy wedi trefnu croeso mawr i'w gwestai nhw) a Treffynon, ond ar diwedd y dydd mi ddaeth tim Yr Wyddgrug o nunlle i'w cipio'r cadair bach. Noson dda.....

17.2.05

Cyfweliad Radio!

Dwi 'di bod draw yn Yr Wyddgrug heno yn y Sesiwn sgwrs arferol yn nhafarn y Castell Rhuthun. Roedd Nia, sy'n cynhyrchwr (ddylwn i ddweud 'cynhyrchwraig' falle?) efo Radio Cymru yna, yn gwneud recordiadau o bobl ar gyfer rhaglen sy'n cael ei darlledu ar y saithfed ar hugain o chwefror dwi'n credu. Dwi'n coelio fydd y rhaglen am bobl sy'n dysgu Cymraeg o gwmpas ardal Sir y Fflint.
Roedd rhaid i mi ail-diwnio fy nhglust yn gyflym iawn i'w acen hyfryd Sir Fon hi, tybed mae'n teyrnged go iawn pan mae pobl yn siarad i chi heb gwneud cymaint o 'allowance' i'r ffaith dysgwyr ydychi.

Mi ofynodd hi wrthi fi i ail -ddweud y cerdd Gwyn Edwards - Nid Welsh i fi ond Cymro, fel mi wnes i yn y steddfod y dysgwyr. Roedd hwnna yn iawn, ges i ddim problem efo fy nerfau, ond yn nes ymlaen pan roedd Nia yn gofyn wrthi fi nifer o cwestiynau roedd hwnna yn rhywbeth hollol wahanol! gawn ni weld y canlyniadau cyn bo hir ta beth!

Mi wnes i llwyddo difyrru Dewi pan mi ddwedais i rhywbeth fel "mae'n mewn dosbarth wahanol". Ro'n i'n trio dweud rhywbeth fel 'It's in another class/league', ond dwedodd o roedd y ffordd dwi wedi ei gwneud yn swnio mwy fel 'It's in another form'. Mae 'na lot o hwyl weithiau sy'n dod o'n camgymeriadau ni!

16.2.05

Fy nhgynnig ar gerdd!

Hen Borthladd

Hen borthladd ar lannau'r Dyfrdwy,
heb gychod, heb hyd yn oed dwr,
hen gau ers i'r llaid wedi llenwi,
pob sianel, pob cilfach o'r mor.

Erbyn hyn mae'r llaid wedi darfod,
wrth i'r gors wedi lledu yn llwyr,
i'w boddi hen lannau'r aber,
dan for o wyrdd heb stwr.

Mae'n anodd dychmygu y llongau,
yn disgwyl penllanw neu wynt,
cyn gadael diogelwch yr aber,
a'r lloches o'i bryniau tu hwnt.

Ond weithiau ar ambell gorllanw,
mae 'na olwg rhyfeddol o fri,
wrth i'r dwr yn dychweled i'r lanfa,
hen borthladd ar lannau'r Dyfrdwy.

15.2.05

Eisteddfod y dysgwyr Yr Wyddgrug

Roedd yr Eisteddfod y dysgwyr yn lot o hwyl. Er nad oedd lot o bobl yn barod i gystadlu yn yr cystadleuthau cerddorol (diolch byth fasai rhai yn dweud falle!), roedd 'na nifer o cystadluewyr yn barod i gael tro ar y llefaru, sef 'Nid Welsh yw fi ond Cymro' (dwi 'di neud awdioblog ohonhi 'ma). Mi ges i fy nhewis yn yr ail lle, felly da iawn i'r ennillwr sy wedi llwyddo i'w ddysgu y darn heb gymorth y geiriau o gwbl, nid fel fi a'r eraill!
Roedd y safon o'r cystadleuaeth ar gyfer y cadair bach derw a 'walnut' yn hynod o uchel yn ol y beirniad, efo dros ddeudeg o gynnigion sgen i ddim cyfle efo fy nhro cyntaf yn sgwennu cerdd mewn unrhyw iaith. Beth bynnag roedd y profiad o'w sgwennu hi'n un gwerth chweil i fi.
Uchafbwynt y noson heb os oedd y sgetses. Roedd yr un sy wedi ennill yn hynod o wreiddiol a braidd yn 'surreal' a dweud y gwir. Roedd Miss Zeta Jones yn cyflwyno cogydd 'Dudley' yr oedd yn gwneud Bara Brith yn ei drons (undies...dwi'n gwybod, ych a fi!), yn anffodus roedd 'Dud' wedi cael damwain yn y gegin felly roedd rhaid iddo fo cael cymhorth yn y siap o Mr Puw a chafodd y cyfridoldeb dros troi y cymysg efo llwy pren pob tro cafodd unrhywbeth ei ychwanegu. Wel roedd y peth yn ddoniol iawn mewn ffordd 'carry on', falle roedd rhaid i chi bod yna ar y pryd....!
Roedd y noson yn llwyddiant mawr 'swn i'n dweud, er gwaethaf y ffaith roedd rhaid i Fenter Iaith symud y peth o Glwb yr hen filwyr i'r Clwb Criced oherwydd bwcing dwbl ar yr munud olaf, da iawn i'r trefnwyr i gyd.
Y cerdd gan Gwyn Edwards dwi wedi llefaru yn y 'steddfod y dysgwyr

9.2.05

ers talwm!

Dwi'n edrych ymlaen at Eisteddfod y dysgwyr nos gwener yn yr Wyddgrug. Dwi wedi cyfansoddi/sgwennu cerdd bach ar ei gyfer, fy un gyntaf byth yn y Gymraeg!

5.1.05

Ar Y Lein gan Bethan Gwanas

Dyma fi'n crwydro dipyn bach am y llyfr fi sy'n darllen ar hyn o bryd, sef 'Ar Y Lein' gan Bethan Gwanas. IBSN 0-85284-324-0


Blwyddyn Newydd Dda

Neges byr i ddweud Blwyddyn Newydd Dda...