23.6.07

pecyn bach

Dwi wedi son am y ffaith mod i'n gwrandawr cyson radio Cymru sawl gwaith siwr o fod. Mae'n debyg mod i wedi crybwyll hefyd am y ffaith nad ydy hi rhy galed ennill gwobr bach trwy cystadlu yng nghystadleuthau y gwasannaeth genedlaethol (wel ar wahan i gystadleuaeth y 'brawddeg' ar raglen Jonsi lle mae 'na bres mawr ar gael). Er bod yr orsaf yn tenu gynulleidfaoedd go dda (fel canran o'r cynulleida sydd ar gael), mae'n amlwg dim ond criw cymharol bach sy'n ddigon drist i dreulio eu hamser yn mynd ar ol y pethau bach. Pwrpas y cystadleuthau 'hwylus' yma tybiwn i, yw i greu rhyw deimlad cymunedol i'r gwasanaeth, ac yn yr ystyr hon mae nhw yn lwyddo, yn ogystal a chael wared i rai o'r pentyrau o stwff 'hyrwoddol' sy'n siwr o fod eu cyrraedd. Dwi'n meddwl mod i'n crwydro rwan, felly er mwyn cwtogi'r post hon, ga i ddweud mod i'n edrych ymlaen at dderbyn pecyn bach yn ystod y wythnos gan sioe Dylan a meinir am ddarparu cliw wnath galluogi Dylan i ddyfalu 'beth sy' yn y bocs', sef 'gloch'. Tecstiais 'ti'n son am hyn pob tro ti'n dweud yr amser'. Tra roedd Meinir druan yn darllen y cliw, dyna hi'n ceisio dweud y peth mewn ffordd sy'n gwneud mwy o synnwyr yn y Gymraeg, rhywbeth felly 'pan ti'n sbio ar dy oriawr ti'n son am hon'. Doedd gan Dylan dim clem nes bod hi'n darllen y cliw yn y ffordd gwarthus o'n i wedi ei sgwennu, wedyn dyfalodd yn syth!

Ta waeth, edrychaf ymlaen at pecyn bach yn cyrraedd yn ystod y wythnos rwanCD newydd Siwci Bocsawen gobeithio neu EP Al Lewis, gawn i weld.

19.6.07

rhaglen Maes-D

Mi es i i gyfafod pwyllgor y dysgwyr neithiwr a mi wnath hi barhau am ddim mwy nag awr a hanner.. dipyn o record dwedwn i.

Mae'r rhaglen wedi mynd i'r wasg erbyn hyn felly fydd 'na ddim newidiadau mawr, ac a dweud y gwir mae 'na ddigon o amrywiaeth yna i blesio pawb i ryw gradd. Gobeithiaf fydd hi wythnos i gofio, efo cymeriadau mor wahanol a Glyn Wise a'r prif copyn ei hun Mr Brunstrom yn ymweled a^ Maes-d. Mae gan pabell y dysgwyr enw dros gweinyddu panaid am ddim (wel am gyfranaid o dy ddewis dy!), felly maae'n gwerth gwneud ymdrech ymweled a^'r lle. Does dim byd gwell i ddysgwyr na cael Cymru Cymraeg i sgwrsio gyda nhw, yn enwedig mewn awyrgylch lle nad ydy'n nhw yn debygol o droi yn syth yn ol i Saesneg wedi i'r arwydd cyntaf o anhawsterau!!

Mae dim ond un pwyllgor arall rwan cyn dechreuad y gwyl, felly dwi'n dechrau disgwyl ymlaen i'r hwyl...

13.6.07

protest dydd gwener...



Ga i ddymuno pob lwc i unrhywun sy'n mynd i fynychu'r protest hon tu allan 'Thomas Cook' dydd gwener.

12.6.07

Cwyn..

Dyma'r e-bost a sgwennais at Thomas Cook ddoe, un ymhlith nifer mawr gobeithiaf! Ymddiheuriadau dros y Gymraeg 'pell o berffaith', ond mae'n llawer gwell na'r Gymraeg defnyddiodd Thomas Cook Bangor ar ddatganiad dwyieithog yn eu ffenest nhw. Mae'n ymddangos erbyn hyn bod y cwmni'n trio cyfyngu'r niwed i'w enw yng Nghymru, a bydd 'na trafodaethau gyda Bwrdd yr Iaith a Fwrdd cydraddoldeb hiliol yn y dyddiau i ddod. Gobeithiaf bydd y pennod 'ma wedi codi ymwybyddiaeth ynglyn a^'r triniaeth gwarthus mae'r iaith yn cael pob dydd gan rhai cwmniau:

Dear/Annwyl Thomas Cook Ltd/Cyf,

As a customer of your company and a speaker of the Welsh language, I was very suprised to hear of your recent statement regarding the use of the Welsh language in your shops in Wales. Welsh is an official language of Wales, and I would have thought it perfectly natural for people in that country to go about their business in their own mother tongue if they so wish, especially in areas like Gwynedd where the majority are Welsh speakers. Welsh speakers are well used to turning to English where there are non-Welsh speakers involved in the conversation, but to talk English to some people, especially on a one to one basis would feel totally unatural to me. It seems to me that 'Thomas Cook' has shown a lack of understanding and sensitivity to another culture in this case, something I sincerely hope is not reflected in your operations overseas, and which you will seek to rectify very quickly.

I am afraid I will not be using your services again until this policy is reversed.

Fel Cymro Cymraeg a chwsmer eich cwmni, ces i syndod mawr i glywed am eich datganiad diweddar ynglyn a^'r defnydd o'r iaith Cymraeg yn eich siopau yng Nghymru. Iaith swyddogol Cymru yw'r Gymraeg, a baswn i wedi meddwl ei bod hi'n perffaith naturiol i ddisgwyl pobl y wlad hon i wneud eu gwaith yn eu mamiaith, pe tasen nhw'n dymuno, yn enwedig mewn ardaloedd megis Gwynedd lle mae'r mwyafrif yn siarad Cymraeg. Mae siaradwyr Cymraeg wedi hen arfer i droi at y saesneg lle bydd di-Gymraeg yn eu plith, ond fe fasai siarad Saesneg wrth rhai pobl, yn enwedig mewn sefyllfa un i un, yn teimlo yn hollol annaturiol i fi. Mae'n ymddangos bod 'Thomas Cook' wedi dangos diffyg dealltwriaeth a sensatifrwydd tuag at diwylliant gwahanol yn yr achos hon, rhywbeth sydd ddim, dwi wir yn gobeithio, yn cael ei adlewyrchu yn eich gweithgareddau tramor, ac fyddech chi'n mynd ati i gywiro yn gyflym iawn.

Mae gen i ofn, na fydda i'n defnyddio eich gwasanaethau eto, nes bod eich polisi'n cael ei troi ar ei phen.

Neil Wyn Jones, Liverpool

10.6.07

Thomas Crook

Tynodd Carwyn Edwards fy sylw (a sawl arall ar restri Cymraeg) at hanes hon am asiantaeth teithio 'Thomas Cook' a'u polisi iaith nhw.

by Matt Withers, Wales On Sunday


TRAVEL agent giant Thomas Cook was last night warned it could face a race
probe after banning its staff from speaking Welsh at work.

The Commission for Racial Equality says the high street chain may be in
breach of race relation laws after the manageress of its store in Bangor
told workers they were no longer to speak the language to each other.

The firm has confirmed the nationwide ban and says it ensures "clear
communication" among its staff. But it now faces a possibility of an
investigation, as well as protests from pressure groups who have accused the
company of "disgraceful" behaviour.

The policy emerged last week when the manageress of the store in Gwynedd,
who does not speak Welsh, told staff they must converse in English with each
other.

Ironically, staff at the store in the strongly Welsh-speaking city had only
recently started wearing badges provided by the Welsh Language Board to show
customers they spoke both languages.

Nobody at the store itself was willing to comment yesterday.


But a statement from the company said: "Thomas Cook requests that all staff
speak English when discussing work-related matters in the work place. This
ensures clear communication at all times and is respectful to team members
who do not speak other languages.


"Thomas Cook employs staff from many cultural backgrounds, therefore the
company appreciates its staff may want to talk to colleagues in other
languages for anything that is non business-related."


But Chris Myant, Director of the CRE in Wales, warned the move might break
the law.


"I think they need to think very, very carefully about this," he said.


"It's quite possible it might be in conflict with the Race Relations Act. It
is an area where there isn't a great deal of cases that have gone to the
courts, but the courts have said in some cases it's unreasonable what the
employer is asking, because it clearly is possible for a company to function
perfectly well where the employees speak to each other in Welsh.


"And where a company functions well there is no reasonable right for an
employer to stop them speaking any other language. It sounds as if Thomas
Cook could be at risk of one of its employees taking it to an employment
tribunal."


Language campaigners have reacted with fury to the policy.


Hywel Griffiths, chair of Cymdeithas yr Iaith Gymraeg, said the company's
actions were unacceptable.


He said: "It's absolutely disgraceful. What does come out of this strongly
is that this would never have happened had a new Welsh Language Act had been
introduced.


"We would imagine, in Bangor, that a lot of their customers are
Welsh-speakers and a lot of their employees are Welshspeakers. "


Aran Jones, chief executive of Cymuned, accused the company of "idiotic
hypocrisy".


He said: "Thomas Cook are lovely people when they're talking about how their
tourism doesn't destroy the lives of Indonesian tribespeople, but not when
they're telling Welsh people they're not allowed to speak their own
language."

There would definitely be some form of protest against the company, he said.
Mae'r ffaith bod cwmniau megis Thomas Cook yn meddwl eu bod nhw yn gallu
gwaharth eu gweithwyr rhag siarad eu mamiaith yn y gweithle yng Nghymru
(iaith swyddogol y wlad) yn dangos gwendid sylfaenol yn y cyfundrefn
presenol. Os nad oes hawl i Gymry Cymraeg defnyddio eu hiaith yn eu
gweithgareddau dydd i dydd, pa mor wag yw'r holl son gan y Cynulliad am
'Gymru dwyieithog'?

Dychmygwch y sefyllfa, tasai rhai cwsmer i gerdded i mewn i Thomas Cook ym Mhangor a dechrau sgwrs Cymraeg gyda Cymro/Cymraes Cymraeg tu cefn i'r desg, a dyna'r rheolwraig yn dod drosodd er mwyn eu gorchymu i siarad Saesneg,(falle dwi'n bod yn eitha diniwed yma, hynny yw mae'n digon tebyg bod sefyllfeydd megis hon yn digwydd reit aml mewn sawl gweithle), ond dyni'n son am ardal lle mae'r mwyafrif yn defnyddio'r iaith fel modd o gyfathrebu pob dydd.

Dwi wedi cael fy ngwylltio, ac mae'n debyg fydd na e-bost ar y ffordd i Thomas Crook cyn diwedd y nos..

7.6.07

Rhamantiaid newydd



Cafodd y llun hon ei dynnu tua chwater canrif yn ol gan 'ngwraig yn Lerpwl. Pryd hynny roedd jill yn astudio lefel 'A' yn ffotograffiaeth yn y Coleg ac mi aeth hi ati i grwydro strydoedd y dinas er mwyn dod o hyd i bobl sydd yn fodlon 'bwrw ystum' ar ei gyfer hi.

Dwi'n dangos y llun o'r 'Rhamantiaid newydd' 'ma gan mod i newydd derbyn print mawr ohonhi ar ganfas, sydd erbyn hyn yn hongian ar wal y lolfa. Wnes i sganio yr argraff gwreiddiol cyn ei yrru hi at rhai cwmni bach yn Swydd Derby (mae 'na lwythi ohnynt yn cynnig y fath 'ma o wasanaeth) hynny yw sy'n troi eich 'delweddau' digdol chi i luniau ar ganfas. Mae'r cyfrwng canfas yn addas iawn i luniau digidol gan bod y canfas yn lleihau'r tueddiad i'r picsels ymddangos. Ta waeth, gyrrais i fy jpeg nos fawrdd, ac ar fore iau roedd y print canfas 60 x 40cm yn addurno wal y lolfa.. gwasanaeth bendigedig 'swn i'n dweud, am swm ychydig yn llai na £30

5.6.07

Elementary Welsh for Schools & Private Students 1891



Mi ddes i o hyd i hen lyfr heddiw, un mi ges i nifer o flynyddoedd yn ol (cyn i mi ddechrau dysgu'r iaith 'ma o ddifri) pan oedd fy Mam yn clirio allan ty Nain a Thaid. A dweud y gwir wrthoch chi, dwi heb edrych arnynt ers hynny, ond tynodd un fy sylw yr heno 'ma pan o'n i'n chwilio am lyfr arall. Mi gafodd "Elementary Welsh for Schools & Private Students" ei cyhoeddi yn 1891 ar gyfer 'The Society for Utilizing the Welsh Language' (rhywfath o Fenter Iaith y nawfed ar ddeg ganrif efallai?), a chostiodd y cyfrol 'Ninepence', yn yr hen arian wrth cwrs, rhai 4.5p!

Un darn diddorol dros ben yw'r 'cyflwyniad', sy'n son am y pwerau newydd eu rhoi i ysgolion yng Nghymru. Mae nhw yn cynnwys yr hawl i ddysgu Cymraeg fel pwnc gwahanol, yr hawl i ddysgu hanes Cymru, ac os ga i dyfynu "In every standard and for every subject, bilingual reading books may be used, teaching Welsh and English reading side by side". Felly mae'n ymddangos a gafodd y llyfr bach hwn ei gyhoeddi mewn cyfnod chwyldroadol i addysg yng Nghymru, er cymerodd dros 60 mwy o flynyddoedd cyn sefydlwyd yr ysgol cyfrwng Cymraeg cyntaf.

Peth arall o ddidordeb yw'r cyfieithiadau o 'ti', hynny yw'r 'you' anffurfiol neu sengl, sy'n cael ei cyfiethu i 'thou' e.e.

Yr oeddit yn cael dy ddysgu - thou wast taught

Yr wyt yn cael dy ddysgu - thou art taught.



Wrth cwrs mae 'thou' hen wedi diflannu o'r Saesneg, (ar wahan i ambell i dafodiaeth Swydd Efrog) ond ar wahan i hynny mae popeth yn dealladwy. Dwi'n cofio fy Nhaid yn son am ddysgu Cymraeg i ei hun yn ei arddegau er mwyn deall be' oedd yn mynd ymlaen yn y Capel (cafodd ei eni a'i fagu ym Mhenbedw, Lloegr), felly efallai roedd hyn un o'r llyfrau a brynodd o er mwyn mynd ati? pwy a wir...

2.6.07

daroganau'r gaurdian

Sylwais colofn bach yn adran chwaraeon y Gaurdian heddiw sef 'what will happen this week', lle mae'r papur a rhyw gwestai yn datgan eu daragonau am ychydig o ddigwyddiadau y penwythnos. Bruce 'Y Jam' Foxton yw gwestai y wythnos hon, a wnath o broffwydo colli o 0-2 basai Cymru! Diolch byth roedd y dau daragonau o'i le... Daragonodd y Gaurdian colled hefyd ond 1-3. Gobeithio bod nhw yn anghywir hefyd am broffwydaeth dros Lloegr v Estonia, sy'n yn ol y colofn tipyn o 'walkover' cyn y chwiban cyntaf!