19.10.10

Lewis Jones... Ynys Hilbre

Lewis Jones a'i wraig yn croesi o'r ynys i'r tir mawr
Dwi newydd dod o hyd i wybodaeth am lyfr arall dylsai fod o ddiddordeb i mi.   Hunangofiant cyn 'gofalwr' Ynys Hilbre ydy o, sef 'Atgofiant Ynyswr' gan dyn o'r enw Lewis Jones, a ddaeth yn gymeriad go-adnabyddus yng nghyffiniau West Kirby a Glannau Mersi tua canrif yn ól.  Un o Ynys Món roedd o'n wreiddiol, a symudodd i Gilgwri fel rhan o'i swydd gyda'r gwasanaeth Telegraff rhwng Caergybi a Lerpwl.  Roedd o'n bosib gyrru neges semaffór o Lerpwl i Gaergybi mewn llai 'na hanner munud, gan ddefnyddio'r un ar ddeg o orsafoedd arbennig a leolwyd ar hyd yr arfordir (mewn tywydd dda beth bynnag!), tipyn o gamp.  Erbyn i Lewis Jones a'i wraig cyrraedd Hilbre, ar ól cyfnodau mewn nifer o'r gorsafoedd eraill, roedd y cyfundrefn wedi ei 'trydaneiddio', ond roedd Hilbre'n dal i fod yn rhan pwysig o gyfathrebiadau rhwng y dau porthladd.   Treuliodd 35 o flynyddoedd ar Hilbre, yn achub sawl bywyd rhag boddi ar y tywod peryglus sy'n rhannu'r ynys o'r tir mawr.  Symudodd yn ól i Ynys Món ar ól ymddeol, er gafodd ei wahodd yn ól er mwyn derbyn gwobr am ei weithredoedd dyngarol.     Gafodd ei hunangofiant ei gyhoeddi yn Lerpwl ym 1935 a dwi'n edrych ymlaen at dderbyn fy nghopi a darllen ychydig mwy amdano fo.

No comments: